GIZ/BMZ PROJEKAT

Otvoreni regionalni fond - Biodiverzitet (ORF BD) i Otvoreni regionalni fond – Implementacija ugovora u oblasti biodiverziteta (ORF BDU), su projekti čiji je finansijer njemačko Savezno ministarstvo za ekonomsku saradnju i razvoj (BMZ) a implementira Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH.

Aktivnosti koje su implementirane navedenim projektima su bile usmjerene ka unapređenju upravljanja informacijama i znanjem o biodiverzitetu kao i uspostavi funkcionalnog informacionog sistema za biodiverzitet kroz potprojekat pod nazivom “Regionalna mreža za upravljanje informacijama o biodiverzitetu i izvještavanje” (BIMR). BIMR se odvijao u dvije faze (BIMR 1 i BIMR 2) sa periodom implementacije od jula 2016. do maja 2021. godine.

Cilj potprojekta je bio poboljšati kapacitete partnerskih institucija u oblasti BIMR-a kako bi se ispunili zahtjevi prema Konvenciji o biološkoj raznolikosti (eng. CBD) i Evropskoj uniji (eng. EU) u Jugoistočnoj Evropi (JIE).

UKRATKO O BIMR 1 (JULI, 2016 – JULI, 2018) I BIMR 2 (SEPTEMBAR, 2018 – MAJ, 2021) FAZAMA I REZULTATIMA

Aktivnosti BIMR 1 faze potprojekta za BiH i u regionu JIE:

1. Regionalne i nacionalne procjene početnog stanja u oblasti BIMR-a uključujući:

• Procjenu aktera – mapiranje interesa i odnosa relevantnih aktera u ciljanim ekonomijama JIE. Ova aktivnost je povezana za njihove uloge i funkcije, stručno znanje i prakse vezane za prikupljanje i analizu podataka o biodiverzitetu, verifikaciju i validaciju, te izvještavanje;



Regionalna procjena početnog stanja u oblasti upravljanja informacijama o biodiverzitetu i izvještavanju u Jugoistočnoj Evropi    PDF

• Procjenu politika – fokus je na nacionalni zakonodavni okvir, instrumente i alate koji se vežu za svaku instituciju koja je relevantna za BIMR;


• Procjenu postavki informacionog sistema – odnosi se na tekuće inicijative za informacioni sistem za biodiverzitet, prikupljanje podataka, obradu i analizu podataka, pružanje i korištenje podataka, finansijski i kadrovski kapaciteti za informacioni sistem.



Procjena početnog stanja u oblasti upravljanja informacijama o biodiverzitetu i izvještavanju u Bosni i Hercegovini    PDF

2. BIMR Regionalni priručnik:

• priručnik je napisan za sve relevantne vladine i nevladine aktere koji se bave upravljanjem podacima i izvještavanjem u oblasti biodiverziteta. Pripremljen je na način da bude primjenjiv u svim ekonomijama JIE. Glavni fokus je usmjeren na komponente informacionog sistema za biodiverzitet, taksonomske baze podataka i kataloge vrsta, standarde za podatke o biodiverzitetu (TDWG, Darwin Core), strukturisane i standardizovane obrasce za sakupljanje podataka o biodiverzitetu, georeferenciranje, priremu za mrežu Natura 2000, usklađenost sa EU INSPIRE direktivom, autorska prava i korištenje podataka sa primjerom Hrvatske, nacionalno zakonodavstvo u oblasti BIMR-a i rodnu usklađenost, koji prate međunarodne standarde EU direktiva i CBD-a.



Priručnik za upravljanje informacijama o biodiverzitetu i izvještavanje u Jugoistočnoj Evropi    PDF

3. Dokument preporuka o poticanju BIMR-a u regiji JIE

• usmjeren je na kratkoročne i srednjoročne preporuke u pogledu daljnjih reformi EU integracije (npr. Poglavlje 27 – posebno vezano za zakonodavstvo, zaštitu prirode) od strane relevantnih ministarstava za okoliš/životnu sredinu i drugih relevantnih donositelja odluka u oblasti očuvanja okoliša / prirode.



Recommendation Paper on Enhancing the BIMR in SEE region    PDF

4. Organizovana je GIS obuka „Procesuiranje podataka i tehnika održavanja za svrhu efikasnog upravljanja podacima o biodiverzitetu i izvještavanje“ (septembar, 2017)

• za predstavnike iz Agencija za zaštitu okoliša/životne sredine / Zavoda za zaštitu prirode ili drugih institucija nadležnih za informacioni sistem o biodiverzitetu u JIE.

5. Izrada Liste odabranih endemskih kopnenih biljnih i životinjskih taksona u Jugoistočnoj Evropi (JIE)

• Lista endema JIE je baza podataka o endemičnim vrstama čiji su klasični lokaliteti na području Jugoistočne Evrope. Lista trenutno uključuje endemične vrste iz nekoliko grupa kopnenih organizama: vaskularne biljke, sisare, vodozemce, gmizavce i tvrdokrilce (Coleoptera). Podaci uključuju trenutno prihvaćeno ime vrste, njenu sistematsku pripadnost (nivo familije), te podatke o prvom nalazu: locus classicus, legator, originalno ime datum i publikaciju. Ostali podaci uključuju autora prihvaćenog imena, publikaciju u kojoj je ime prihvaćeno, te globalnu distribuciju. Kad god je to bilo moguće, klasični lokalitet je georeferenciran. Geopolitički, podaci pokrivaju prostor Jugoistočne Evrope.



Lista odabranih endemskih kopnenih biljnih i životinjskih taksona u Jugoistočnoj Evropi (JIE)

6. Organizovana je Prva obuka mobilizacije podataka o biodiverzitetu

• Fokus obuke je na tehičke aspekte mobilizacije podataka – posebno na digitalizaciju, upravljanje i online publikovanje prema GBIF standardima koje je namjenjeno za prikupljače/integratore/pružatelje podataka iz Agencija za zaštitu okoliša/životne sredine / Zavoda za zaštitu prirode, Instituta za zaštićena područja, Fondova za okoliš/životnu sredinu, fakulteta (profesora/asistenata), prirodnjačkih muzeja (kustosa, kolekcionara) i NVO-a iz regiona JIE.

7. Osnovna baza Informacionog sistema za zaštitu prirode u Crnoj Gori, Makedoniji i Bosni i Hercegovini

• Ova aktivnost imala je za cilj da uspostavi regionalno jedinstvenu strukturu baze podataka o biodiverzitetu, koristi softverske alate za definisanu strukturu baze podataka (REST WEB usluge - specifikacija i djelimična implementacija, dovoljna za podršku WEB stranice razvijene u ovoj aktivnosti i WEB stranicu/e) te preporuči prioritete za dalji razvoj baze podataka i aplikacija u oblasti biodiverziteta. Web stranica(e) obuhvata(ju):
  • Standardni obrazac podataka - SDF za Natura 2000 uključujući zahtjeve za izvještavanje o podacima, za Makedoniju, te
  • Listu endema JIE za Crnu Goru i Bosnu i Hercegovinu.
  Regionalni pristup u dizajniranju ovog IT rješenja pruža zajedničku platformu za regionalnu razmjenu podataka, znanja i iskustava vezanih za biodiverzitet, s obzirom na tehničke i organizacione / administrativne razlike koje postoje među zemljama. Struktura baze podataka o biodiverzitetu zasnovana je na Darwin Core-u, međunarodnom standardu koji obuhvata riječnik pojmova u cilju lakše razmjene informacija o biodiverzitetu. Krajnji korisnici ove aktivnosti su:
  • Agencija za zaštitu prirode i životnu sredinu u Crnoj Gori,
  • Ministarstvo životne sredine i prostornog planiranja u Makedoniji,
  • Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa u Republici Srpskoj,
  • Fond za zaštitu okoliša FBiH u Federaciji Bosne i Hercegovine.



Uspostavljanje osnovne baze podataka za informacioni sistem za zaštitu prirode/biodiverzitet u Jugoistočnoj Evropi (tehnički izvještaj)    PDF

Aktivnosti BIMR 2 faze potprojekta za BiH i u regionu JIE:

1. Razvoj Modula zaštićenih područja u Fedraciji BiH i RS-u

• Modul zaštićena područja predstavlja modul Informacionog sistema zaštite prirode FBiH (ISZP FBIH) i RS-a (ISZP RS). Informacije prikazane u modulu nastale su na osnovu podataka relevantnih resornih ministarstva za okoliš/životnu sredinu iz oba entiteta. Krajnji korisnici Modula su Fond za zaštitu okoliša FBiH i Republički institut za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa RS-a.

2. Razvoj geoprostorne komponente ISZP

• Prostorni podaci u vidu tabela su osmišljene i dizajnirane u skladu sa specifikacijom podataka EU INSPIRE direktivom (kada je riječ o zaštićenim područjima) i infrastrukturom baze podataka, koja je pripremljena za prihvatanje metapodataka prema standardima EU INSPIRE direktive.

3. Geoprostorna funkcionalnost i taksonomska komponenta

• Pilot modul predstavlja listu od 100 vrsta iz različitih skupina organizama, osmišljen u svrhu prezentacije geoprostorne (GIS) i taksonomske funkcionalnost ISZP u oba entiteta. Ovaj modul služi kao primjer kako će u budućnosti izgledati i funkcionisati bilo koji od taksonomsko-distributivnih modula ISZP-a (npr. modul vaskularne flore, modul gmizavaca, modul ptica itd.).

4. Uvođenje internacionalnih standarda za djeljenje podataka o biodiverzitetu (Darwin Core)

• Unapređenje ISZP standardima za međunarodnu saradnju u polju razmjene informacija o biodiverzitetu (Darwin Core), s ciljem upravljanja procesima razmjene i izvještavanjem.

5. Projekat „Flora Srpske“

• Uvođenje prostorne komponente u bazi podataka „Flora RS“ (http://florasrpske.rs.ba/), koji je implementiran od strane Šumarskog fakulteta, Univerziteta u Banjoj Luci. Navedena baza je u ISZP RS-a dostupna u vidu zasebnog modula. Modul je dijelom finansiran od strane Ministarstva za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo RS-a.

6. Obuka za upravljanje administrativnim dijelom ISZP-a

• Održano nekoliko obuka za uposlenike krajnih korisnika ISZP (Fonda i Instituta). Administrativni interfejs uspostavljenih modula ISZP-a omogućava dodavanje, izmjenu i brisanje podataka unešenih u ISZP.

7. Dokument o politici upravljanja informacijama o biodiverzitetu i izvještavanja (BIMR)

• Ovaj dokument predstavlja strateški plan za realizaciju aktivnosti iz oblasti BIMR-a u regiji (ekonomije JIE) u periodu 2020-2025.



Dokument o politici upravljanja informacijama o biodiverzitetu i izvještavanja (BIMR)   PDF